Rosnące zanieczyszczenie środowiska naturalnego sprawia, że kwestia powstających odpadów staje się coraz ważniejsza. Jednym z głównych problemów związanych z zagospodarowywaniem odpadów było pozbywanie się ich przez różne podmioty gospodarcze w sposób, który nie był zgodny z obowiązującymi przepisami, a często powodował bardzo poważne zanieczyszczenie terenu. W związku z tym, a także ze względu na uregulowania istniejące w prawie europejskim zdecydowano się na wprowadzenie tzw. rejestru BDO i nałożenia na przedsiębiorców dodatkowych obowiązków, które mają zapewnić lepszą kontrolę nad powstawaniem i zagospodarowywaniem odpadów. Przyjrzyjmy się bliżej temu, czym jest rejestr BDO.
Obowiązki związane z Bazą Danych o Odpadach
BDO to skrót oznaczający Bazę Danych o Odpadach. jest to specjalnie przygotowany system komputerowy, który pozwala na gromadzenie informacji związanych z prowadzoną gospodarką odpadami. W bazie znajdują się informacje o tym kto i w jakim zakresie wprowadza do obrotu gospodarczego odpady w postaci opakowań oraz zapakowanych produktów, a także produktów, które powinny być po zużyciu przetwarzane w specjalnych sposób, w tym sprzętu elektronicznego, baterii oraz pojazdów. Baza umożliwia również rejestrowanie przepływu poszczególnych odpadów od ich wytwórcy przez użytkownika, aż po składowisko odpadów albo instalację pozwalającą na poddanie ich recyklingowi.
Wytwórca odpadów zarejestrowany w BDO wraz z powstaniem odpadu jest zobowiązany do dokumentowania jego przepływu. W ramach tej czynności tworzy się tzw. Kartę Przekazania Odpadów (KPO), która jest następnie przekazywana wraz z nimi. KPO jest następnie wręczana podmiotowi, który zajmuje się przemieszczaniem odpadów do przejmującego. KPO może również być tworzona przez podmiot zajmujący się przewozem odpadów. Po dotarciu odpadów do miejsca przeznaczenia, czyli przejmującego fakt ten jest potwierdzany na KPO.
Najważniejszymi celami, jakie towarzyszą całej procedurze i sposobowi dokumentowania drogi odpadów, są zapobieganie trafianiu ich na nielegalne wysypiska oraz przechowywanie w sposób zagrażający środowisku naturalnemu.
W związku z powstaniem BDO każdy podmiot, który wytwarza odpady, zbiera je albo przetwarza, a także wprowadza produkty w opakowaniach, same opakowania oraz produkty, które stają się odpadami szczególnie uciążliwymi, m.in. elektronika, smary lub baterie ma obowiązek zarejestrowania się w systemie (wpisu do rejestru BDO). Przy rejestracji każdy przedsiębiorca, rolnik, osoba fizyczna lub instytucja, której dotyczy ten obowiązek, otrzymuje specjalny numer ewidencyjny, podobny do numeru NIP. Numer ten jest wykorzystywany do identyfikacji na potrzeby wszystkich działań związanych z gospodarką odpadami.
Kto musi się rejestrować w BDO i prowadzić ewidencję odpadów?
Podmioty wpisane do rejestru BDO są zobowiązane do prowadzenia ewidencji odpadów, podając zarówno ich ilość, jak i określając rodzaj. Dla każdego typu odpadów przedsiębiorca ma obowiązek prowadzenia osobnej karty ewidencji odpadów. Obowiązku prowadzenia ewidencji można uniknąć w sytuacji, gdy obowiązki w tym zakresie przejął wynajmujący lokal albo podmiot korzystający z tego samego lokalu. Ewidencji nie muszą również prowadzić ci, którzy są jedynie czasowymi dysponentami odpadów, np. zajmując się pośrednictwem w obrocie lub sprzedażą odpadów.
Poza prowadzeniem ewidencji wpisani do rejestru BDO muszą wystawiać karty przekazania odpadu, w momencie, gdy odpad jest przekazywany do utylizacji lub składowania. Wymaga się od nich również składania do 15 marca rocznego sprawozdania o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami u marszałka województwa.
Od prowadzenia ewidencji odpadów, a zarazem obowiązku zgłoszenia się do rejestru BDO są zwolnione podmioty, które wytwarzają jedynie odpady komunalne. Dotyczy to zarówno podmiotów gospodarczych, jak i osób fizycznych. Do rejestru nie muszą się też wpisywać osoby fizyczne oraz podmioty niebędące przedsiębiorcami, które używają odpadów w ramach dozwolonych metod odzysku na własne potrzeby. Z obowiązku rejestracji są też zwolnieni ci, którzy zajmują się nieprofesjonalnym zbieraniem odpadów.
Zwolnienie od rejestracji w BDO i prowadzenia ewidencji może również wynikać z faktu wytwarzania jedynie niewielkiej ilości odpadów. Wielkości odpadów są podawane w ilości obowiązującej w danym roku i wynoszą np. dla drewna do 5 ton, dla tonera do 100 kg, a dla szmat, ścierek i materiałów używanych do wycierania do 100 kg. Jednocześnie nie ma ograniczeń m.in. co do powstającej odpadowej masy roślinnej.
Jednocześnie podmioty, które nie przekraczają 5 ton wytwarzanej rocznie ilości odpadów niebędących odpadami komunalnymi, mogą prowadzić ewidencję uproszczoną. W takim przypadku obowiązki na nich spoczywające ograniczają się do rejestracji w BDO oraz wystawiania kart przekazania odpadu. Z tej możliwości mogą korzystać również ci, którzy wytwarzają rocznie poniżej 100 kg odpadów niebezpiecznych oraz podmioty zajmujące się jedynie transportem odpadów.