Podatek akcyzowy jest podatkiem pośrednim, jednak nie ma charakteru powszechnego tak jak podatek VAT. Dotyczy on jedynie niektórych kategorii produktów. Jest wliczony w cenę sprzedaży towarów i podobnie jak VAT obciąża konsumentów, ale tylko tych, którzy są nabywcami towarów objętych akcyzą.
Zasady naliczania podatku akcyzowego regulują w Polsce przepisy zawarte w ustawie o podatku akcyzowym, rozporządzenie Ministra Finansów wydanym na podstawie delegacji zawartych w tej ustawie oraz dyrektywy unijne. Regulują one również kwestię organizacji obrotu produktami objętymi akcyzą oraz sposoby oznaczania towarów znakami akcyzy.
Kto musi odprowadzać podatek akcyzowy?
Do ewidencji podatku akcyzowego w księgach handlowych lub KPiR zobowiązani są wszyscy producenci i importerzy produktów objętych akcyzą wykonujące czynności wymienione w ustawie są zobowiązani, czyli:
- produkcja wyrobów akcyzowych;
- wprowadzanie produktów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego;
- nabycie wewnątrzwspólnotowe i dostawa wewnątrzwspólnotowa;
- nabycie lub posiadanie produktów akcyzowych, jeśli nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości;
- sprzedaż produktów akcyzowych na terenie kraju, a także eksport oraz import;
- ubytki lub niedobory wyrobów akcyzowych zharmonizowanych, które powstały w trakcie produkcji, magazynowania, przerobu, zużycia lub przewozu.
Produkty akcyzowe zharmonizowane to paliwa, oleje opałowe, gaz, energia elektryczna, alkohole i wyroby tytoniowe. Produkty niezharmonizowane to samochody osobowe, kosmetyki, skóry futerkowe, broń.
Najważniejsze zmiany w 2022 roku
W 2022 roku w Polsce wprowadzono szereg zmian dotyczących podatku akcyzowego, m.in. podwyższono stawki akcyzy na alkohole, podwyższono minimalną stawkę akcyzy na papierosy, wprowadzono czasową obniżkę stawek podatku na energię elektryczną oraz niektóre paliwa silnikowe takie jak olej napędowy, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, benzynę silnikową, gaz skroplony LPG. Dokonano również zmian w oznaczaniu znakami akcyzy produktów nowatorskich.